مطالعه عوامل مؤثر بر بارداری های ناخواسته در گروهی از زنان باردار شهر تهران

مقدمه: بارداری ناخواسته یکی از مهمترین مسائل بهداشت عمومی در جهان است. بارداری ناخواسته فشار و ناراحتی زیادی را برای زن و شوهر، خواهد داشت و در نتیجه می تواند مشکلی بزرگ برای کل جامعه باشد. طبق آمار موجود از هر 175 میلیون حاملگی در دنیا، 75 میلیون حاملگی ناخواسته است و 45 میلیون آن منجر به سقط می شود. در این پژوهش سعی شده میزان نیازهای برآورد نشده (نیاز به روش های جلوگیری از بارداری و عدم استفاده از آنها) و علل آن مشخص گردد و به این سوال پاسخ داده شود که چرا زنان قادر به برنامه ریزی زمان مناسب برای بارداری و مراقبت از فرزند نیستند؟ مواد و روشها: این پژوهش مطالعه ای توصیفی و از نوع مقطعی است که با هدف تعیین میزان و علل حاملگی های ناخواسته و نحوه به کارگیری روش های جلوگیری از بارداری و همچنین دستیابی به دلایل عدم استفاده از این روشها به منظورشناخت عوامل مؤثر بر حاملگی های ناخواسته و تعیین میزان نیازهای برآورد نشده که همگی در چگونگی کنترل رشد جمعیت تأثیر دارند، برنامه ریزی و اجرا شده است. در این مطالعه نمونه تصادفی شامل 168 زن حامله مراجعه کننده به کلینیک های زنان و زایمان شهر تهران طی مدت 6 ماه (آذر1378 الی خرداد 1379) مورد مطالعه قرار گرفتند. روش و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بود. پرسشنامه ها به وسیله داوطلبین و با حضور محقّق تکمیل گردید و اطلاعات از روش های fisher exact test، 2 و رگرسیون لجستیک و با استفاده از نرم افزار آماری spss تجزیه و تحلیل و 05/0p< به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد. نتایج: طبق نتایج حاصل از این مطالعه میزان پاسخگویی 28/89% بود. از میان کل نمونه های مورد مطالعه94 مورد (63%) سابقه استفاده از وسایل جلوگیری از حاملگی را گزارش کردند. از میان 150 پاسخ دهنده 47 مورد (3/31%) بارداری ناخواسته و 103 مورد (7/68%) حاملگی با برنامه قبلی داشتند. 23 مورد (49%) از حاملگی های ناخواسته، حاصل شکست روش های جلوگیری و یا حاصل عدم استفاده صحیح از روش ها بود. در هر حال این حاملگی ها در حین استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری اتفاق افتاده بود. 24 مورد (51%) زنان زمانی باردار شده بودند که تمایلی به حاملگی نداشتند؛ ولی به دلایلی نتوانسته بودند از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنند. از میان متغیرهای دموگرافیک مورد مطالعه، نسبت حاملگی های بدون برنامه در زنان زیر بیست سال و بالای 40 سال افزایش داشت و در این دو گروه رابطه ضعیفی بین سن و نوع حاملگی (056/0=p) مشاهده شد. همچنین بین حاملگی بدون برنامه با وضعیت تحصیلی همسران ارتباط معنی دار دیده شد(05/0p<). با استفاده از آزمون آماری 2 از میان متغیرهای زمینه ای تنها متغیرهای تعداد فرزندان پسر(01/0p<) و دختر (0001/0p<) و تعداد حاملگی های قبلی (01/0p<) رابطه معنی داری را نشان داد. نتیجه گیری: پائین بودن میزان به کارگیری روش های جلوگیری از بارداری در تحقیق حاضر نشانگر این مطلب است که دست اندرکاران تنظیم خانواده در تشویق و ترغیب گروه زنان علاقه مند به جلوگیری از بارداری کاملاً موفق نبوده اند. همچنین میزان شیوع بالای بارداری های ناخواسته در ضمن استفاده از وسایل جلوگیری، ناشی از شکست روش و یا عدم استفاده صحیح می باشد و نشانگر این مطلب است که آموزش در جهت ارتقا سطح توانایی و بهبود وضعیت زنان در جهت توانمندی در کنترل و تنظیم زمان حاملگی آنها لازم و بدیهی است. همچنین آموزش به زنان در مورد زمان و چگونگی استفاده از وسایل پیشگیری ضروری است.